Εκτός από την ζάχαρη υπάρχουν και τα υποκατάστατα που χρησιμοποιούνται ευρέως στην βιομηχανία τροφίμων, σε σιρόπια, γλυκά, έτοιμα ροφήματα, αλλά και σε μορφή σκόνης, δισκίου ή υγρής μορφής για να τα προσθέσουμε μόνοι μας στον καφέ ή στο τσάι μας. Αυτά είναι…
Ασπαρτάμη: Αποτελείτε από αμινοξέα, δηλαδή είναι πρωτεΐνη. Είναι τεχνητό γλυκαντικό και εφευρέθηκε από τoν James M. Schlatter κάπου στην Nebraska το 1965. Είναι ακόμα γνωστή με τον αριθμό E951. Έχει την ίδια θερμιδική αξία με την ζάχαρη 4cal/gr αλλά επειδή είναι 180-200 φορές πιο γλυκιά από την ζάχαρη, χρησιμοποιούμε τόσο λίγη που είναι αστείο να αναφέρουμε θερμίδες. Δεν συνίσταται για γλυκά που θα ψηθούν γιατί δεν είναι σταθερή στις υψηλές θερμοκρασίες.
Σακχαρίνη: Είναι το πρώτο τεχνητό υποκατάστατο που βρέθηκε, πριν από 100 και πλέον χρόνια και είναι γνωστή με τον αριθμό Ε 954. Είναι 300 φορές πιο γλυκιά από την ζάχαρη αλλά αφήνει μια πικρή και μεταλλική επίγευση στο τέλος. Αντίθετα με την Ασπαρτάμη είναι σταθερή στις υψηλές θερμοκρασίες και μπορεί να ψηθεί άνετα. Στις ΗΠΑ μετά από δεκαετίες νομικών διαφορών και απαγορεύσεων της ζαχαρίνης τελικά επιτρέπετε να χρησιμοποιείτε με την ανάλογη προειδοποίηση πάντα. (βλ diet cola)
Κυκλαμικό οξύ: Είναι τεχνητό γλυκαντικό γνωστό ως Ε 952 και βρέθηκε κατά λάθος στο Illinois το 1937. Είναι 30-50 φορές πιο γλυκό από την ζάχαρη. Συνήθως χρησιμοποιείτε μαζί με την ζαχαρίνη σε ποσοστό 90-10 %. Είναι το πιο φθηνό γλυκαντικό και είναι σταθερό στις θερμοκρασίες.
Ακετυλοσουλφάμη (ακετυλοσουλφαμικό κάλιο): E950 Είναι ένα τεχνητό γλυκαντικό χωρίς θερμιδική αξία, 180-200 φορές γλυκύτερο από την ζάχαρη. Βρέθηκε από έναν χημικό φαρμακοβιομηχανίας το 1967, έχει ελαφρώς πικρή επίγευση και αντοχή σε υψηλές θερμοκρασίες. Συνήθως επιλέγεται για προσθήκη σε μίγμα γλυκαντικών μαζί με σουκραλόζη και ασπαρτάμη.
Σουκραλόζη: Ε955 Έγινε γνωστή με το εμπορικό όνομα splenda και είναι 600 φορές πιο γλυκιά από την ζάχαρη. Ανακαλύφθηκε το 1976 στο Λονδίνο. Περιέχει το 86% των θερμίδων της ζάχαρης αλλά είναι τόσο μικρή η ποσότητα που χρησιμοποιούμε που είναι άνευ θερμιδικής αξίας. Είναι τεχνητό και αντοχής στις υψηλές θερμοκρασίες οπότε μπορεί να χρησιμοποιηθεί και μόνη της σε γλυκά ή φαγητά.
Σορβιτόλη: E420 Είναι μια φυσική γλυκαντική ουσία που την συναντάμε συχνά σε καραμέλες και τσίχλες. Έχει 2,4 θερμίδες ανά γραμμάριο, σε σχέση με τις 4 θερμίδες της ζάχαρης, αλλά είναι κατά 60% πιο γλυκιά. Η υπερκατανάλωση της μας προκαλεί στομαχόπονο.
Μαλτιτόλη: E965 Είναι φυσικό υποκατάστατο με 90% της γλυκύτητας της ζάχαρης. Δεν μεταβολίζεται με μικροοργανισμούς γι αυτό και δεν προκαλεί τερηδόνα. Έχει τις μισές θερμίδες από την ζάχαρη (2,1/gr) και μεταβολίζεται πιο αργά με αποτέλεσμα να είναι ιδανική για τους διαβητικούς.
Φρουκτόζη: Η φρουκτόζη είναι ίσως το πιο αθώο υποκατάστατο αφού είναι βασικό συστατικό των φρούτων και μερικών τροφίμων όπως οι πατάτες, τα κρεμμύδια και τα παντζάρια. Έχει περίπου την διπλάσια γλυκύτητα από την ζάχαρη και φυσικά είναι ιδανική για διαβητικούς.
Ισομαλτόζη: E953 Είναι ένα φυσικό υποκατάστατο που έχει μικρή επήρεια στην γλυκόζη του αίματος, δεν προκαλεί τερηδόνα και έχει τις μισές θερμίδες από την ζάχαρη. Χρησιμοποιείτε συνήθως σε μίγμα με σουκραλόζη. Είναι αγαπημένη από τους ζαχαροπλάστες για τα ζαχαρωτά γιατί δεν κρυσταλλώνει γρήγορα όπως η ζάχαρη.
Ξυλιτόλη: E967 Είναι φυσικό υποκατάστατο που βρίσκεται σε πολλά τρόφιμα αλλά παράγεται κυρίως από καλαμπόκι. Έχει τα 2/3 των θερμίδων της ζάχαρης και καθόλου υδρογονάνθρακες σε αντίθεση με τα 4gr που έχει η ζάχαρη στο κουταλάκι του γλυκού. Δεν έχει επίγευση και θα την βρούμε στις περισσότερες τσίχλες.
Υπάρχουν και άλλες γλυκαντικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στην βιομηχανία τροφίμων που θα ήταν πλεονασμός να αναφέρω. Γενικά, η χρήση των φυσικών ή συνθετικών γλυκαντικών ουσιών είναι ωφέλιμη γιατί περιορίζει τη χρήση σακχάρων και μειώνει σημαντικά τις προσλαμβανόμενες θερμίδες, βοηθάει εκατομμύρια διαβητικών και παχύσαρκων ατόμων και περιορίζει την τερηδόνα των δοντιών.
Όπως θα δείτε οι περισσότερες αναφέρονται με κάποιο κωδικό Ε που είναι η ευρωπαϊκή ορολογία για τα πρόσθετα στα τρόφιμα. Δεν είναι απαραίτητα όλα τα Ε άσχημα για την υγεία μας. Μην βλέπετε πόσα Ε περιέχει μια τροφή για να την κρίνετε αφού πολλά από αυτά είναι φυσικά προϊόντα. Δεν τα αγιάζω, σε καμία περίπτωση απλά μην σας πιάνει πανικός και ίκτερο όταν βλέπετε Ε και δεν καταλαβαίνετε τίποτα όταν βλέπετε “;ακετυλοσουλφαμικό κάλιο”;.(!)
Αν θέλετε να πιείτε τον καφέ σας χωρίς θερμιδική αξία ή αν θέλετε να φτιάξετε ένα γλυκό και να το φάτε χωρίς τύψεις, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε υποκατάστατα ζάχαρης άφοβα. Οι περισσότερες μελέτες που έχω διαβάσει λένε ότι αυτό που πειράζει είναι η υπερκατανάλωση και όχι οι μικρές ποσότητες.
Αν για παράδειγμα βάζετε στον καφέ σας 1-2 φακελάκια ή ταμπλέτες ασπαρτάμη και πίνετε 2 καφέδες την ημέρα, δεν πρόκειται να πάθετε τίποτα. Αν από την άλλη τρώτε κάθε μέρα μισή τούρτα που είναι φτιαγμένη με ασπαρτάμη …;τότε δεν σας εγγυώμαι τίποτα!
